Jest to teren bardzo ciekawy przyrodniczo. Rzeźba terenu w granicach administracyjnych Nadleśnictwa Chełm jest wyraźnie urozmaicona, zarówno pod względem hipsometrycznym, jak i genetycznym. Centralna część nadleśnictwa charakteryzuje się występowaniem licznych wzgórz kredowych o zróżnicowanej wysokości od 180 do 233 m n.p.m. oraz wypełnionymi torfami zagłębienia. Dominują faliste powierzchnie wyżynne, rozwinięte na marglach kredowych, rozdzielone rozległymi obniżeniami powstałymi w strefach wychodni kredy piszącej. Obniżenia posiadają miejscami charakterystyczny zespół form krasu powierzchniowego, wykształconego w postaci różnej wielkości zagłębień bezodpływowych, wypełnionych torfami.
Wschodnia część obszaru nadleśnictwa, jest rozległą równiną. Najbardziej urozmaiconą krajobrazowo częścią nadleśnictwa jest południe. Teren ten stanowi w większości pokryty lessem garb skał górnokredowych.

Z budową geologiczną ściśle związane są szata roślinna i świat zwierzęcy, tworzące razem całą gamę przeróżnych ekosystemów. Dla nas, leśników, najważniejsze to ekosystemy leśne i związane z nimi ekosystemy łąk śródleśnych i stref ekotonowych (specyficzne partie drzewostanów, znajdujące się na przejściu pomiędzy lasem i krajobrazem otwartym lub na przejściu pomiędzy różnymi drzewostanami we wnętrzu kompleksów leśnych). Ta ścisła zależność biocenozy leśnej i biotopu oraz znaczna ich różnorodność spowodowały, że wydzielono kilkanaście typów siedliskowych lasu.

Z glebami żyznymi łączą się siedliska lasowe o bogatej szacie roślinnej. Siedliska borowe są uboższe i skład biocenozy jest tu skromniejszy, ale i zupełnie odmienny, przez co na równi  ciekawy i fascynujący. Na wszystkich siedliskach borowych dominują drzewostany z panującą sosną.

Szata roślinna ekosystemu leśnego to nie tylko drzewa. Krzewy i rośliny runa to ważne jego elementy składowe. Spośród nich na naszym terenie występuje kilkadziesiąt gatunków podlegających ochronie gatunkowej. Najciekawsze to len złocisty, obuwik pospolity, podkolan biały i zielony, groszek wschodniokarpacki, lipiennik Loesela, listera jajowata, miłek wiosenny oraz kłoć wiechowata. Stanowiska występowania tych roślin chroni się u nas czynnie, a więc nie prowadzi się tu prac gospodarczych, mogących je zniszczyć. Chronione są także najokazalsze  egzemplarze drzew w ramach pomników przyrody.

Świat zwierzęcy lasów jest równie bogaty, jak roślinny. Gromada ssaków reprezentowana jest przez podstawowe gatunki łowne: łosia, jelenia, sarnę, dzika, daniela, zająca, lisa, jenota, borsuka, kunę, norkę, tchórza i piżmaka. Z ciekawszych zwierząt chronionych odnotowano występowanie 8 gatunków nietoperzy, wilki, gronostaje, popielice. Bardzo liczny na naszych terenach jest bóbr, powodujący znaczące przekształcenie zajmowanych siedlisk. Ptaki reprezentowane są przez wiele gatunków rzadkich i zagrożonych: bielika, orlika krzykliwego, bociana czarnego, błotniaki, krogulca, derkacza, dudka, muchołówkę małą, białoszyją i żałobną, wodniczkę, wilgę.

Z gromady gadów występują u nas: żółw błotny, jaszczurka zwinka i żyworodna, padalec oraz węże: żmija i zaskroniec. Z płazów występują m.in. traszki, rzekotka, grzebiuszki, ropuchy.